بیان توصیفی صورتهای مالی بدلیل توانایی در بیان مثبت یا منفی اخبار و اطلاعات و نهایتاً اثرگذاری بر استفاده کنندگان، می تواند بسیار با اهمیت باشد. مدیران می توانند با استفاده از مدیریت لحن نوشتار، ادراک استفاده کنندگان از گزارش های توضیحی را منحرف نمایند. براین اساس هدف این پژوهش بررسی تاثیر بیش اطمینانی مدیران بر لحن گزارشگری مالی است. بدین منظور، نمونه ای متشکل از 129 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 تا 1398 بررسی شدند. دراین پژوهش، بیش اطمینانی مدیران برحسب سه روش مخارج سرمایه ای، سرمایه گذاری بیش از حد و نسبت بدهی سنجیده شده و فرضیه های پژوهش با استفاده از داده های ترکیبی و به کارگیری رگرسیون چندگانه در نرم افزارهای استتا و ایویوز آزمون شدند. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد، بیش اطمینانی مدیران وقتی بصورت سرمایه گذاری بیش از حد و افزایش مخارج سرمایه ای باشد، رابطه مثبت و معناداری با بکارگیری واژگان مثبت در صورتهای مالی دارد. لذا در این حالت با توجه به بیش اطمینانی و خوش بینی مدیر، لحن ساده و غیر منتظره گزارشگری مالی از واژگان مثبت بیشتری برخودار بوده و خوشبینانه می شود. اما در صورتی که رفتار بیش اطمینانی مدیر بصورت افزایش میزان بدهی ها و دریافت تسهیلات بانکی بروز کند، رابطه منفی و معناداری با لحن ساده و غیرمنتظره گزارشگری مالی دارد. لذا در این حالت با توجه به افزایش ریسک مالی شرکت، بکارگیری واژگان مثبت در گزارشگری مالی کمتر می شود.

لحن توسط نسبت واژه های مثبت و منفی که در گزارشهای سالانه هیات مدیره موجود است مشخص می شود، که می تواند براساس دو دیدگاه اطلاعاتی و فرصت طلبانه بکار رود. دیدگاه اطلاعاتی موجب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود، درحالیکه دیدگاه فرصت طلبانه در قالب مدیریت ادراک، به منظور دستکاری و انحراف در ادراک استفاده کنندگان بکار می رود. حاکمیت شرکتی به عنوان مکانیزمی برای کاهش فرصت طلبی مدیران عمل می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر حاکمیت شرکتی بر لحن گزارشگری مالی است. برای طراحی شاخصی که متغیر حاکمیت شرکتی را اندازه گیری کند، از روش تاپسیس استفاده شده است. در این شاخص از شش معیار استقلال هیات مدیره، مالکیت مدیریتی، دوگانگی وظایف مدیر عامل، کیفیت حسابرسی، مالکیت نهادی و تمرکز مالکیت استفاده شد. نمونه پژوهش حاضر که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده اند شامل 119 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سال های 1389 تا 1395 می باشد. برای آزمون فرضیه پژوهش از رگرسیون چندگانه با داده های ترکیبی از نوع پانل استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، هر چقدر حاکمیت شرکتی قوی تر باشد، لحن بدبینانه در گزارشگری مالی بیشتر خواهد بود. به عبارتی حاکمیت شرکتی قوی تر، موجب جلوگیری از فرصت طلبی مدیرانی می شود که از طریق لحن، به مدیریت ادراک استفاده کنندگان می پردازند.

هزینه سرمایه یکی از مهم­ترین مفاهیم مورد استفاده در بسیاری از تصمیم­گیری­های مالی و مدیریتی است که از عوامل متعددی متأثر می­ شود. پژوهش­های اخیر نشان داده­اند خوانایی کمتر گزارش های مالی، توانایی سرمایه گذاران برای پردازش و تفسیر گزارش های سالانه را کاهش، ریسک اطلاعات و در نتیجه هزینه سرمایه را افزایش می­ دهد. علاوه بر این، رابطه بین خوانایی گزارشگری مالی و هزینه سرمایه به لحن گزارش­های منتشر شده از یک شرکت بستگی دارد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیلگر لحن گزارشگری مالی بر ارتباط بین خوانایی گزارشگری مالی و هزینه سرمایه شرکت­هاست. در این راستا، 105 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به روش حذف سیستماتیک انتخاب و در بازه زمانی 1395 تا 1401 بررسی شدند. برای بررسی و تحلیل داده­ ها، از نرم ­افزار ایویوز و برای برآورد الگوها، از تحلیل رگرسیون با داده­های ترکیبی استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد هرچه خوانایی گزارش­های مالی کمتر باشد، هزینه سرمایه شرکت­ها افزایش می­ یابد. علاوه براین، لحن بدبینانه گزارش­های مالی بر شدت رابطه بین خوانایی کمتر گزارش­ های مالی و هزینه سرمایه شرکت­ها اثر تعدیل­ کننده افزایشی دارد. پژوهش حاضر با تمرکز بر ویژگی­های متنی افشای شرکت، زمینه خوب پژوهش در مورد عوامل تعیین­کننده هزینه سرمایه را با شواهد جدید فراهم می­کند و درک پژوهشگران از اینکه چگونه افشای غیرکمی بر شرکت­کنندگان بازار سرمایه تأثیر می­گذارد را بیشتر می­کند. علاوه بر این، پشتیبانی تجربی را برای ادعای قانون گذاران در مورد اهمیت شرکت هایی که افشای واضح و مختصر را برای سهامداران خود ارائه می­ کنند، فراهم می­کند.

پژوهش حاضر در پی ردیابی تأثیر حق الزحمه غیرمنتظره حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این راستا نمونه ای مشتمل بر 121 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طول سال های 1399-1394با کمک الگوی حذف سیستماتیک انتخاب و در نهایت فرضیه پژوهش با کمک آزمون رگرسیون خطی چندگانه مبتنی بر داده های تلفیقی آزمون شد. برای سنجش حق الزحمه غیرمنتظره حسابرسی از مدل چوی و همکاران (2010) و برای ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی نیز از مدل بارتز و همکاران (2001) بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که حق الزحمه غیرمنتظره حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت تأثیر منفی و معناداری دارد. مطابق یافته پژوهش با افزایش مبلغ حق الزحمه غیرمنتظره حسابرسی، کیفیت گزارشگری مالی شرکت مذکور کاهش یافته است. این یافته با نتایج پژوهش های پیشین لابو و زو (2013) هم راستا است که نشان دادند که افزایش دستمزد مشروط حسابرس موجب کاهش احتمال تجدیدنظر گزارش سالانه خواهد شد. مطابق با مبانی نظری پژوهش در شرایطی که صورت های مالی شرکت ها کیفیت مطلوبی نداشته باشند یکی از راهکارهای جبران کاستی کیفیت گزارش های مذکور پرداخت مبلغ نامتعارف حق الزحمه به حسابرسان مستقل می باشند و یافته های تجربی پژوهش حاضر موید مبانی نظری دیدگاه مذکور است که مطابق آن ظابطه مندسازی بیشتر جریان قیمت گذاری خدمات اعتباردهی حسابرسان توسط جامعه حسابداران رسمی و سایر مراجع ذی ربط را می طلبد.

فصاحت و بلاغت استفاده شده در توصیف ها، برای درک اطلاعات کمی حائز اهمیت است. لحن نوشتار، به معنی استفاده از کلمات مثبت در برابر کلمات منفی در متن های کیفی است. مدیریت لحن نوشتار عبارت است از انتخاب سطح لحن نوشتار در متن های کیفی به گونه ای که با اطلاعات کمی همراه آن منطبق نباشد (هانگ و همکاران، 2014). مدیریت لحن نوشتار می تواند با انگیزه های راهبردی و یا با انگیزه های اطلاع رسانی استفاده شود. هنگامی که اطلاعات بنیادی شرکت بواسطه محدودیت های استانداردهای حسابداری، نسبت به اطلاعات کمی ارایه شده بهتر هستند، مدیریت لحن نوشتار می تواند با کارکردهای اطلاعاتی استفاده شود. هر چند مدیریت لحن نوشتار ممکن است با کارکردهای راهبردی و به منظور تغییر ادراک استفاده کنندگان، نسبت به اطلاعات بنیادی شرکت استفاده شود. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی این موضوع است که آیا مدیریت لحن نوشتار می تواند تاثیر انگیزه های راهبردی مدیران برای پنهان کردن عملکرد آتی ضعیف شرکت را نشان دهد. هدف دیگر این تحقیق بررسی رابطه بین مدیریت لحن نوشتار و عملکرد مالی آتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. قلمرو زمانی تحقیق سال های 1386 تا 1393 است. برای آزمون فرضیات تحقیق از همبستگی و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد بین مدیریت لحن نوشتار و عملکرد مالی آتی شرکت، رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. بنابراین مدیران از مدیریت لحن نوشتار با انگیزه های راهبردی و برای پوشش عملکرد آتی ضعیف شرکت استفاده می کنند.

گزارشگری مالی امروزه به عنوان یک استراتژی رقابتی در شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه مطرح است که باعث می شود اخبار واقعی شرکت به موقع و به طور جامع و قابل اتکا به ذینفعان انتقال داده شود. وجود حساسیت ها در رعایت حقوق ذینفعان به عنوان یک محرک باعث شده تا شکل های توسعه یافته تری از زبان گزارشگری به وجود بیاید و این موضوع می تواند به ارتقای سطح شفافیت های مالی کمک نماید. هدف این پژوهش بررسی تاثیر لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه باتوجه به نقش حفاظت از حقوق سهامداران می باشد. در این پژوهش که در بازه زمانی 1392 تا 1396 انجام گرفت تعداد 105 شرکت بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفتند. روش آنتروپی شنون به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چندمعیاره در این پژوهش به منظور سنجش حفاظت از حقوق سهامداران استفاده شده و آزمون فرضیه ها نیز براساس تحلیل رگرسیون صورت پذیرفت. نتایج نشان داد، لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه تاثیر منفی و معناداری دارد. همچنین مشخص شد، حفاظت از حقوق سهامداران باعث تشدید تاثیر منفی لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه می شود.

خوانایی گزارشگری مالی به عنوان عاملی تاثیرگذار بر اعتبار صورت های مالی و تصمیم های سرمایه گذاری شرکت ها، از موضوع های مورد توجه ادبیات مالی در سال های اخیر بوده است. در این راستا مطالعه حاضر با هدف تدوین الگوی خوانایی گزارشگری مالی مبتنی بر افشای مسیولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن (لحن گزارشگری) صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را اعضای جامعه حسابداران رسمی تهران و شیراز تشکیل می دهند که از بین آنها 260 نفر با استفاده از شیوه نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه آماری، انتخاب و در پژوهش شرکت داده شدند. به منظور ارایه مدل، از بین 34 شاخص اولیه «افشای مسیولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن»، تعداد 9 شاخص برای هریک از متغیرها، به وسیله تکنیک توزیع دوجمله ای (نرم افزار SPSS) انتخاب و بر مبنای تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی (نرم افزار SPSS) در سه دسته کلی تقسیم بندی شدند که با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی (نرم افزار لیزرل) برازش آنها تایید شد. همچنین، نتایج تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری (نرم افزار Smart PLS) نشان دادند مسیولیت اجتماعی و اخلاق حرفه ای تاثیر مثبت و معنی دار و مدیریت لحن، تاثیر معکوس و معنی داری بر خوانایی گزارشگری مالی دارند. ارایه مدلی جامع برای سنجش خوانایی گزارشگری مالی می تواند درک و دانش سرمایه گذاران و پژوهشگران حوزه بازار سرمایه را افزایش دهد.

هدف: سویه های رفتاری مدیران از جمله خوش بینی، بیش اطمینانی و کوته بینی می تواندضمن بهبود عملکرد مالی شرکت، رفتار و نوع تصمیمات آن ها را در سازمان تحت الشعاع قرار دهد. لحن گزارشگری مالی تحت تأثیر این ویژگی های رفتاری است. لحن خوش بینانه در گزارشگری زاییده نوعی سوگیری ادراکی و تحریف از واقعیت هاست که باعث خواهد شد،گزارشگری از شفافیت کمتری برای سهامداران برخوردار باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سویه های رفتاری مدیران (خوش بینی، بیش اطمینانی و کوته بینی) بر لحن خوش بینانه گزارشگری مالی است. روش: روش پژوهش حاضراز منظر نتیجه اجرا، از نوع کاربردی، از منظر فرآیند اجرا (یا نوع داده ها)، از نوع تحلیل محتوای کمی است.نمونه آماری شامل 115 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1390 تا 1399 است. برای اندازه گیری لحن خوش بینانه از روش فراوانی واژگان استفاده شد و به  منظورآزمون فرضیه های پژوهش،روش رگرسیون چندگانه با داده های ترکیبی بکاررفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد، خوش بینی و بیش اطمینانی مدیران بر لحن خوش بینانه گزارشگری مالی تأثیر معناداری دارد.اما کوته بینی مدیریت بر لحن خوش بینانه تأثیری ندارد. نتیجه گیری: با افزایش خوش بینی و بیش اطمینانی مدیران، لحن خوش بینانه گزارشگری مالی بیشتر می شود. به عبارتی مدیران خوش بین و بیش اطمینان، به دلیل باورها و عقایدی که نسبت به مسائل آتی شرکت دارند، از لحن خوش بینانه در گزارشگری مالی استفاده می کنند.

ویژگی های زبان شناختی اطلاعات تهیه شده و نوع نوشتار گزارش های مالی (لحن)، می تواند موجب تسهیل در نیل به اهداف انتقال واقعیت های مالی و اقتصادی و اعتبار بخشی به صورت های مالی شود. فصاحت و بلاغت استفاده شده در گزارش ها، برای درک اطلاعات کمّی حائز اهمیت است. در همین راستا، مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت لحن و بررسی رابطه آن با خوانایی گزارشگری مالی صورت پذیرفته است. این مطالعه یک پژوهش آمیخته اکتشافی است که در بخش کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون و بر مبنای مصاحبه نیمه ساختاریافته با 20 نفر از اعضای جامعه حسابداران رسمی در تهران و شیراز، به ارائه مدل کیفی مدیریت لحن (لحن گزارشگری) پرداخته شده است و در بخش کمی نیز از تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته 30 سوالی، به منظور بررسی اعتبار مدل کیفی پیشنهادی استفاده گردید. در بخش تحلیل مضمون، 19 مضمون پایه، 3 مضمون سازمان دهنده و یک مضمون فراگیر، شناسایی گردید. همچنین نتایج تکنیک تحلیل عاملی تاییدی برازش مدل پیشنهادی را تایید کرد. علاوه بر این، نتیجه تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که مدیریت لحن تاثیر معکوس و معناداری بر خوانایی گزارشگری مالی دارد. استفاده از مدیریت لحن نوشتار با اهداف اطلاع رسانی، می تواند از آن جایی که ارقام به واسطه محدودیت های ذاتی و یا محدودیت در استانداردهای حسابداری، قادر به انعکاس کامل واقعیت های اقتصادی نیستند، به بهبود خوانایی گزارش های مالی و اطلاعات بنیادی شرکت ها کمک کند.

زمینه و هدف: گزارش های مالی، مهم ترین منابع اطلاعاتی برای قانونگذاران، سهامداران، تحلیلگران و سایر ذی نفعان به شمار می آیند. این گزار ش ها در صورت قابل فهم بودن، برای استفاده کنندگان مفید خواهد بود. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف شناسایی، اولویت بندی و فراتحلیل شاخص های افشای مسئولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن (لحن گزارشگری) مؤثر بر خوانایی گزارشگری مالی، صورت پذیرفته است. روش: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این مطالعه را اعضای حسابداران رسمی تهران و شیراز تشکیل می دهند. از آنجا که آمار رسمی جامعه مورد مطالعه در دسترس نیست، بنابراین می توان تعداد آن را نامحدود فرض کرد. نمونه آماری پژوهش حاضر را 260 نفر از اعضای جامعه آماری یادشده که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند، تشکیل می دهند. به منظور شناسایی شاخص های مؤثر بر خوانایی گزارشگری مالی از تکنیک توزیع دو جمله ای و تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویت بندی شاخص ها از تکنیک ترجیحات غیر خطی فازی استفاده گردید. همچنین به منظور بررسی روابط بین افشای مسئولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن (لحن گزارشگری) مؤثر بر خوانایی گزارشگری مالی، از تکنیک فراتحلیل استفاده شد. ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش مقاله، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: بر اساس نتایج تکنیک ترجیحات غیر خطی فازی، از بین شاخص های اخلاق حرفه ای؛ 1. مهارت، صلاحیت و گزارشگری حرفه ای 2. دریافت و اعطای هدایا 3. ایفای مسئولیت اقتصادی، قانونی و اخلاقی در قبال جامعه و صاحبکار و در بین شاخص های مدیریت لحن؛ 1. مدیریت سود تعهدی، واقعی و گزارشگری متقلبانه 2. فرار مالیاتی و اهرم مالی 3. تغییر و جهت دارنمودن نگرش عملکرد مالی با پیچیدگی و طول متن و از شاخص های افشای مسئولیت اجتماعی؛ 1. ارائه اطلاعات صحیح و واقع بینانه 2. آموزش مشارکت و توسعه جامعه، اشتغال 3. رشد اقتصادی، بهره وری و مالیات تکلیفی و عملکرد، به ترتیب رتبه های اول تا سوم را از نظر میزان اهمیت و تأثیر به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج فراتحلیل نشان داد که بین افشای مسئولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن با خوانایی گزارشگری مالی، رابطه معناداری وجود دارند. نتیجه گیری: افشای مسئولیت اجتماعی، اخلاق حرفه ای و مدیریت لحن (لحن گزارشگری)، از جمله عوامل تأثیرگذار بر خوانایی گزارشگری مالی هستند. تأکید بر این سه متغیر مهم می تواند اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری ذی نفعان سازمان و یا تحلیلگران بازار را به صورت کاملاً خوانا و واضح تر فراهم آورد.